W większości przypadków dzieli się on na następujące podrozdziały:
1. Cel pracy i problematyka badawcza
2. Metody i techniki badań
3. Materiały badań
4. Organizacja i przebieg badań
Pierwszym etapem jest określenie przedmiotu, celu badań oraz problemów badawczych. Przedmiot badań to wg T. Plicha to ,,zadanie, które staje przed nami w momencie uświadomienia sobie konieczności przeprowadzenia badań empirycznych” (T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995, s 101). Przykładowym przedmiotem badań może być organizacja zajęć z języka polskiego w klasach początkowych w białostockich podstawówkach.
Każda praca służy określonym celom. Celem badań jest dążenie do wzbogacenia wiedzy o osobach, rzeczach lub zjawiskach które są przedmiotem badań, a także poznanie naukowe istniejącej realnie, doświadczalnie rzeczywistości społecznej, opis jakiegoś zjawiska, instytucji lub jednostki .Może to być np. poznanie jakiegoś wycinka rzeczywistości – zjawiska czy procesu. Przykładem celu jest zbadanie postaw młodzieży wobec młodych matek.
Kolejnym etapem badań jest określenie problemu badawczego, czyli zagadnienia wymagającego rozwiązania. Według S. Nowaka „Problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie” (S. Nowak, Metodologia badań socjologicznych, Warszawa 1970, s. 214.) Problemy badawcze przyjmują zazwyczaj formę pytań. Pytania mogą dotyczyć cech przedmiotu, zjawiska, ich własności. Mają wówczas postać prostą, zawierającą pytanie o jedną cechę lub o jedną właściwość przedmiotu. Przykładowe pytanie badawcze brzmi: Jakie miejsce w systemie wartości młodych ludzi zajmuje rodzina?
Istotnym dopełnieniem metodologii badan są metody i techniki badawcze. Definicje obu pojęć są następujące:
- ,,metody badawcze to typowe i powtarzalne sposoby zbierania, opracowywania, analizy i interpretacji danych empirycznych, służące do uzyskiwania maksymalnie uzasadnionych odpowiedzi na stawiane w nich pytania (S. Nowak, Metodologia badań socjologicznych, Warszawa 1970,s.22)
- techniki badawcze: ,,są to czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów” (T. Pilch, T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 2001, s. 85).
T. Plich wyróżnił następujące metody badawcze:
- eksperyment pedagogiczny,
- monografia pedagogiczna,
- metoda indywidualnych przypadków,
- metoda sondażu diagnostycznego
Ten sam autor podaj rodzaje technik:
-obserwacja,
- wywiad,
- ankieta,
-badanie dokumentów,
- analiza treści,
- techniki projekcyjne
Następnym elementem rozdziału metodologicznego jest organizacja badań, gdzie należy wyszczególnić wszystkie fazy badań.
Wszelkie badania stanowią ogół czynności – od ustalenia problemu aż do opracowania materiałów naukowych włącznie[1]. Badania obejmują co najmniej kilka etapów, czyli następujących po sobie faz procesu badawczego. Pracę można podzielić na następujące etapy:
- fazę koncepcji
- określenie przedmiotu, celu
- sformułowanie pytań badawczych
- wybranie odpowiednich metod i technik badawczych
-wybór terenu badań
- dobór literatury naukowej
- fazę wykonawczą
- przeprowadzenie badań właściwych
- opracowanie materiałów badawczych
- analiza i opracowanie wniosków
Powyższe elementy są jedynie schematem, który można zmieniać w zależności od tematyki prowadzonych badań. Można go znacznie rozszerzyć (co jest zalecane) o hipotezy badawcze i szeroki opis wybranych metod, technik i narzędzi badawczych. Jeśli masz problemy z napisaniem rozdziału metodologicznego – napisz do nas, a na pewno otrzymasz profesjonalną pomoc.
